Jak wspomniałem wcześniej krzyże występują również na flagach państw. W Europie są to państwa: Dania, Finlandia, Grecja, Islandia, Malta, Norwegia, Szwajcaria, Szwecja.
Symbol w znaku Alfa Romeo to krzyż św. Jerzego i jest on w herbie Mediolanu gdzie powstala firma. ALFA to skrót od Anonima Lombarda Fabbrica Automobili. A Romeo to nazwisko - Nicola Romeo w 1915 objął firmę i dopisał się do logo.
Znaczek na masce tego samochodu zawiera kawał mediolańskiej historii. Przypomina herb szlachecki, nieprzypadkowo zresztą. Jest tam czerwony krzyż na białym tle - upamiętnia mediolańskiego krzyżowca, Giovanni da Rho, uczestnika krucjaty w 1099 roku. Giovanni jako pierwszy zatknął krzyż na murach Jerozolimy. Obok widać węża w koronie, z ludzką figurką w pysku - to herb Ottone Viscontiego, założyciela mediolańskiego rodu Visconti. Miał on podczas owej Pierwszej Krucjaty zabić w pojedynku jednego z niewiernych. Tarcza zabitego miała własnie namalowanego węża pożerającego człowieka - Ottone użył tego wizerunku do stworzenia własnego herbu. Znak ten z kolei został potem zaadoptowany przez wojsko Mediolanu - symbolizuje potęgę miasta i pokazuje, co stanie się z jego wrogami.
Krzyże pojawiły się i obecnie również znajdują zastosowanie na banderach statków czy okrętów. Tym samym określają charakter statku (marynarka handlowa, marynarka wojenna itp.). W węższym znaczeniu podstawowa flaga podnoszona na jednostce pływającej, określająca przynależność.
Dwa wspaniałe bardzo duże medale, które są zupełnie inne, ale mają jedną wspólną przypadłość, w czasie rejsów portugalskich odkrywców, żeglarzy spotykają bardzo nieprzyjaznego im potwora Adamastora.


WIEK ODKRYĆ/ PORTUGALCY ODKRYWCY VASCO DA GAMA, KSIĄŻĘ HENRYK NAWIGATOR, PEDRO ÁLVARES CABRAL, BARTOLOMEU DIAS oraz herb na awersie/ Rewers - „OS LUSÍADAS” (THE LUSIADS) / portugalskiego poety Luisa Vaza de Camõesa, Coimbra 400-lecie śmierci (1580-1980).


Inny walor Cabrala Antunes - Pamiątkowa plakieta upamiętniająca 400-setną rocznicę śmierci Luisa Vaza de Camõesa kompozytora "Lusiad", jako celebratora portugalskich poszukiwań i odkryć- Bitwa pod Ceutą (na następnej stronie artykułu seria znaczków przedstawiajaca wizerunek kobiety z otwartą książką, czytającą „Lusiadas”).


W pierwszej wyprawie, która wyruszyła 3 VIII 1492 z portu Palos na statku (karaka) flagowym Santa Maria oraz karawelach Nina, z kapitanem V.Y. Pinzónem i Pinta, z kapitanem M.A. Pinzónem, wypłynęło około 100 osób. W drodze zatrzymano się na Wyspach Kanaryjskich, które opuszczono 6 IX. Po kilkunastu dniach żeglugi Kolumb odkrył Morze Sargassowe. Aby uniknąć zniecierpliwienia ludzi zbyt długą trasą, notował w dzienniku okrętowym mniejsze odległości od rzeczywiście pokonywanych, ale i tak po kilku dniach ciszy na morzu, na początku października groził mu bunt załogi. Wreszcie po 33 dniach żeglugi przez ocean dostrzeżono 12 X 1492 ląd — jedną z wysp w archipelagu Bahamow, którą zamieszkujący ją Indianie — Arawakowie — nazywali Guanahani, a którą sam Kolumb nazwał San Salvador. Dzień znalezienia tej wyspy przyjmuje się powszechnie za datę odkrycia Ameryki.
Pinta był jedną z trzech karaweli, których Krzysztof Kolumb użył podczas swojej pierwszej podróży do Nowego Świata w 1492 roku. Pozostałe statki to Niña i Santa María.
Santa Maria (statek flagowy Christophera Columbusa) - jeden z pierwszych statków europejskich, któremu pomyślnie udało się dopłynąć do Nowego Świata.
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |




25 grudnia 1492 roku Santa Maria, największy statek wyprawy, wpadł na mieliznę. Szczęśliwie załogę udało się uratować, nie było jednak mowy, by wszyscy pomieścili się na dwóch pozostałych jednostkach, tym bardziej, że w perspektywie był długi i niebezpieczny powrót do Europy. Podjęto decyzję o pozostawieniu trzydziestu dziewięciu członków załogi w zbudowanym w naprędce forcie. Tak powstało La Navidad, pierwsze europejskie osiedle w Nowym Świecie.
Medal z serii - Słynni Odkrywcy i ich statki – Cristovao Colombo
Awers - Popiersie skierowane lekko w lewo. Po obu stronach imię i nazwisko: CRISTOVAO COLOMBO
Rewers – Statek płynacy w lewym kierunku. U dołu medalu napis: SANTA MARIA / 1492
Na krawędzi napis – 132 /1000 - GRAVARTE.LISBOA.PORTUGAL –
Materiał – brąz
Średnica - 70 mm
Został wykonany przez rzeźbiarza Numidico w 1975 roku.




Francis Drake, hiszp. el Draque (ur. ok. 1540 w Crowndale koło Tavistock, zm. 28 stycznia 1596) – angielski korsarz, w latach 1577–1580 odbył wyprawę dookoła świata. W 1577 na polecenie królowej Drake podjął wyprawę przeciw hiszpańskim posiadłościom na zachodnim wybrzeżu Ameryki. Wyprawa ta przekształciła się w pierwszą angielską wyprawę dookoła świata, drugą po wyprawie Magellana. Drake wypłynął w grudniu 1577 z Plymouth w Anglii z ponad 150 ludźmi załogi i pięcioma statkami:
1. galeon „Pelican” przemianowany później na „Golden Hind” (150 ton, 18 armat), okręt flagowy dowodzony przez Drake’a,
2. galeon „Elizabeth” (80 ton, 16 armat) dowodzony przez Johna Wintera,
3. karawela „Marigold”' (30 ton, 16 armat) dowodzona przez Johna Thomasa (niektóre źródła podają, że był to bark),
4. karaka „Swan” (50 ton, 5 armat) dowodzona przez Johna Chestera,
5. pinka „Christopher” (15 ton, 1 armata) dowodzona przez Toma Moone’a.
Po przepłynięciu Atlantyku dwa statki musiały zostać porzucone na wschodnim wybrzeżu Ameryki Południowej. Trzy pozostałe przepłynęły Cieśniną Magellana na Pacyfik. Sztormy zniszczyły jeden statek i spowodowały konieczność zawrócenia drugiego. Drake popłynął dalej na północ, wzdłuż zachodniego wybrzeża Ameryki Południowej na ostatnim statku „Golden Hind” („Złota Łania”). Odebrał Hiszpanom wyłączność na obecność na Pacyfiku (do tej pory wozili złoto na nieuzbrojonych statkach), łupiąc po drodze wszystko, co tylko się dało, zdobywając hiszpańskie statki i atakując porty. Poszukując przejścia północnego na Atlantyk, dopłynął aż do obecnej granicy USA z Kanadą. Nie znajdując oczekiwanego połączenia, skierował się na południe, obejmując oficjalnie (aczkolwiek czysto teoretycznie) w posiadanie królowej angielskiej odkrytą przez siebie Kalifornię (jako Nowy Albion).
Po naprawach statku Drake wyruszył na zachód przez Pacyfik, dopływając po kilku miesiącach do Moluków. Płynąc dalej na zachód, robiąc przystanki po drodze, następnie opływając Afrykę, dotarł z powrotem do Anglii we wrześniu 1580, przywożąc ze sobą ładunek przypraw korzennych i hiszpańskie skarby. Wyprawa okazała się olbrzymim sukcesem finansowym.
W tym wieku okryć kilka potęg morskich, które realizowały swoje wyprawy znalazły się w strefie wojen szczególnie tych morskich, np.opisana powyżej flota angielskich okrętów dowodzonych przez Sir Francisa Drake'a w ramach zemsty napadła na galeon portugalski São Martinho a niby wszystkie okręty z różnych armad nosiły krzyże na masztach, a to do czegoś zobowiązuje.


Bartolomeu Dias - żeglarz i odkrywca portugalski, który w roku 1488 opłynął południowy kraniec Afryki prawdopodobnie jako pierwszy Europejczyk od starożytności.
W 1487 roku król Portugalii Jan II polecił Diasowi zbadanie części Afryki wysuniętych najdalej na południe. Dias i jego załoga wyruszyli w drogę w sierpniu 1487 roku i popłynęli na południe wzdłuż południowo-zachodniego wybrzeża Afryki. Tam jednak dostali się w obszar sztormów, które zepchnęły ich na Atlantyk. Nie widząc lądu, uczestnicy wyprawy nie wiedzieli, gdzie się znajdują, przerazili się, że mogą wypaść poza krawędź świata”. Tak więc, gdy tylko burza ucichła, Dias pożeglował z powrotem na wschód. Płynęli tak wiele dni, spodziewając się dotrzeć do wybrzeży Afryki, jednak na próżno. Dias zdał sobie sprawę z tego, że musieli minąć południowy kraniec Afryki, zwrócił się więc na północ i w końcu dotarł 3 lutego 1488 roku do Mossel Bay.
Przylądek Dobrej Nadziei nazwany został przez niego Przylądkiem Burz (Cabo Tormentoso). Później nazwa ta została zmieniona przez króla Portugalii Jana II na Przylądek Dobrej Nadziei (Cabo de Bõa Esperança) z powodu otwarcia szlaku na wschód. Dias nie dotarł do Indii, na co liczył, ponieważ jego załoga odmówiła dalszego rejsu. Pomógł jednak w zaplanowaniu udanej wyprawy Vasco da Gamy w 1497 roku. Udzielił rad co do budowy statków, a nawet przebył część drogi z jego ekspedycją. W 1499 roku Dias towarzyszył Pedro Álvares Cabralowi w podróży do Brazylii. Właśnie podczas tego rejsu Dias utonął, gdy jego okręt uległ zniszczeniu podczas burzy w pobliżu Przylądka Dobrej Nadziei.
Pedro Alvares Cabral to kapitan, który płynąc śladem Vasco da Gamy, odkrył Brazylię. Nowo odkryte terytorium nazwał Ziemią Prawdziwego Krzyża, która zgodnie z traktatem z Tordesillas przypadła w udziale Portugalii.Kapitan upewnił się także, że nowa ziemia leży w portugalskiej sferze wpływów. Następnie zarządził budowę kilkumetrowego krzyża z drewna.
Sukces pierwszej wyprawy spowodował, że król Portugalii postanowił już w 1500 r. zorganizować kolejną wyprawę. Na jej czele stanął Pedro Alvares Cabral, który pochodził z rodziny mającej duże wpływy na portugalskim dworze królewskim.
Po prawie dwóch tygodniach żeglugi portugalska flota zaobserwowała wodorosty, co zwiastowało nieodległy ląd. Już następnego dnia, 22 kwietnia 1500 r. wyprawa dostrzegła brzeg. Była to Góra Wielkanocna znajdująca się w pobliżu współczesnego miasta Porto Seguro. Nazwę temu wzniesieniu nadał sam Cabral.
Medal z serii - Słynni Odkrywcy i ich statki – Pedro Alvares Cabral
Awers - Popiersie skierowane lekko w lewo. Po obu stronach imię i nazwisko: PEDRO ALVARES CABRAL
Rewers – Statek płynacy w lewym kierunku. U dołu medalu napis: EL-REY / 1500
Na krawędzi napis – 131 1000 - GRAVARTE.LISBOA.PORTUGAL –
Materiał – brąz
Średnica - 70 mm
Grubość – 5 mm
Waga – 159 g
Został wykonany przez rzeźbiarza Numidico w 1975 roku.
Banknot 100 Escudo na rewersie przedstawia lądowanie Pedro Álvares Cabral w Porto Seguro w 1500 roku.


Medal z płaskorzeźbą na awersie Bartholomew Dias, który w 1488 r. został pierwszym od czasów starożytnych Europejczykiem, który opłynął Przylądek Dobrej Nadziei.
Rewers – Krótka historia o dokonaniach Bartholomew Diasa, dowódcy floty trzech karawel, przemierzył afrykańskie wybrzeże, okrążył przylądek Boa Esperanca i w ten sposób odkrył przejście z Atlantyku na Ocean Indyjski.
Zmarł w 1500 roku, kiedy karawela, którą dowodził flotą Pedro Alvares Cabrala, zatonęła na wodach Cabo Bor Si Surpassed.
Średnica - 70 mm
Waga - 140 g
Numer na rancie – 284
Wydany w latach 80-tych
W 1488 roku Bartolomeu Dias był pierwszym Europejczykiem, który okrążył Przylądek Burz, później nazwany Przylądkiem Dobrej Nadziei. Leży na południu kontynentu afrykańskiego i jest znany jako ważne położenie geograficzne podczas procesu ekspansji morskiej Europejczyków.


São Gabriel był flagowym statkiem armady Vasco da Gamy podczas jego pierwszej podróży do Indii w latach 1497-1499.
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
500 rocznica odkrycia drogi morskiej do Indii. Historia wielkiego podróżnika Vasco da Gamy w drodze morskiej do Indii opisana na znaczkach Portugalii wydanych w 1998 roku.
Medal: „S. Gabriel” wydany w Portugalii, tombak patynowany, fi 70 mm , ca 130 g
S. Gabriel w innym ujęciu.
MEDAL - nawiązujący do statku S. Gabriela. Werset z objaśniającym napisem o uczestnictwie statku w drodze morskiej do Indii. Rewers z przedstawieniem statku S. Gabriela. Numerowany „GRAVO” 22. Wymiary: 80 mm.
Plakieta z wizerunkiem na awersie Vasco da Gamy oraz flagowym okręcie São Gabriel
Rewers to krótka hstoria pierwszej podróży do Indii Vasco da Gamy w latach 1497-1499.
Wymiar plakiety 70x50 mm
O numerze na rancie 0087 – 1000
Sygnowana na rewersie F. Santos Suc
Seria plakiet o wymiarach 65x45 mm i numerach na rancie plakiet 209-300.
Plakieta pierwsza awers – trzy statki Vasco da Gamy na pełnym morzu
Rewers – krótki opis statków celebrytów armii portugalskich S Gabriel, S. Rafael i Berrio
Materiał – brąz
Grubość – 4 mm
Plakieta druga awers - Flor do Mar był portugalskim statkiem, który brał udział w kilku ważnych wydarzeniach na Oceanie Indyjskim, aż do swojego zatonięcia w 1511 roku w Cieśninie Malakka. Swoją pierwszą podróż z Portugalii do Indii odbył w 1502 r. pod dowództwem Estêvão da Gamy, kuzyna Vasco da Gamy.
Rewers – krótki opis historii szczególnie dwóch żeglarzy odkrywców Francisco de Almeida oraz Alfonso de Albuquerque, którzy właśnie na statku Flor do Mar dokonywali różnego rodzaju odkryć i podbojów.
Plakieta podpisana F. Santos Suc.
Plakieta ze statkiem na awersie „Flor de la Mar” oraz wizerunkim Afonso de Albuquerque
Rewers – krótka historia statku
Wymiar plakiety 70x50 mm
Sygnowana F. Santos Suc, o numerze na rancie 0087 - 1000
Skarb z “Flor de la Mar” to majątek – obliczany na ponad 2 mld dolarów – który do dziś spoczywa na dnie Morza Jawajskiego.
W 1511 roku flagowy okręt portugalskiego wicekróla Indii Afonso de Albuquerque (odkrywcę i założyciela pierwszej europejskiej osady na Przylądku Dobrej Nadziei) o nazwie „Flor de la Mar” wypłynął z portu Malakka z zamiarem dopłynięcia do Portugalii. W jego ładowniach znajdowały się prawdziwe skarby – kosztowności, złoto (mówi się o kilkudziesięciu tonach), kamienie szlachetne i wiele innych dóbr, które zrabowano w Afryce, Indiach, Syjamie i wielu innych regionach wschodu.
W zgromadzeniu skarbów wypełniających ładownię „Flor de la Mar” osobiście brał udział de Albuquerque – jednostki pod jego dowództwem grabiły osiedla m.in. w Zatoce Perskiej. Wkrótce po wypłynięciu z portu okręt znalazł się w samym środku sztormu. Mimo podjętych prób nie udało się uratować jednostki – „Flor de la Mar” wpadła na rafę i w szybkim tempie zaczęła nabierać wodę. Obciążony okręt znalazł się pod wodą wraz z całym ładunkiem i częścią załogi. Alfonso de Albuquerque zdołał ocalić swoje życie – zmarł trzy lata później na wyspie Goa.
Wielkie odkrycia niosły ze sobą wiele zła. W 1507 roku flotylla pod dowództwem Alfonsa d'Albuquerque pojawiła się w Zatoce Perskiej, rabując i paląc osiedla. De Albuquerque zarządził obcinać jeńcom nosy, mężczyznom oprócz tego prawe dłonie, a kobietom – uszy.
Medal Flor de la Mar w innym ujęciu niż dwie powyższe plakiety, sygnowany, numerowany nr 56, tombak patynowany brąz fi 80 mm.


Portugalski Sagres III (trzeci statek o tej nazwie), pozostaje w służbie do dnia dzisiejszego jako statek szkoleniowy. Pierwszy statek o nazwie Sagres wywodzi się z historycznego portu, z którego to wypłynęło wielu słynnych portugalskich odkrywców i nawigatorów za panowania księcia Henryka Żeglarza (1394-1460). Jego urząd w Sagres był odpowiedzialny za badania geograficzne i praktyczne eksploracje, dzięki którym Portugalia opanowała morza na początku XV wieku. Popiersie księcia Henryka służy jako figurant na dziobie Sagres, a statek łatwo rozpoznać po tradycyjnych portugalskich krzyżach Chrystusa (krzyżach maltańskich), które oznaczają kwadratowe żagle na przednich i głównych masztach, również i w Sagres III.
W 1415 Henryk Żeglarz uczestniczył w wyprawie do Maroka i zdobyciu północnoafrykańskiego miasta Ceuta. Po powrocie do Portugalii został mianowany gubernatorem prowincji Algarve, najdalej na południe wysuniętej prowincji Portugalii, otrzymał też tytuł księcia Viseu. W 1420 został wielkim mistrzem Zakonu Rycerzy Chrystusa — organizacji religijnej utworzonej spośród członków rozwiązanego zakonu templariuszy narodowości portugalskiej. Fundusze zakonu umożliwiały finansowanie wielkich wypraw, których celem było m.in. nawracanie pogan. Z tego powodu wszystkie statki Henryka miały znak czerwonego krzyża na żaglach.
Legenda portugalska głosi, iż król polski, Władysław III Warneńczyk przeżył bitwę pod Warną, by następnie pod mianem Henrique Alemao − rycerza św. Katarzyny z góry Synaj − osiąść w posiadłości Madalena do Mar na portugalskiej Maderze, którą miał mu podarować właśnie książę Henryk Żeglarz. Tam miał się ożenić, doczekać syna i zginąć na morzu w wieku ponad 40 lat
Medal: Szkolny statek „Sagres”, wydany w Portugalii, tombak patynowany, fi 70 mm , ca 130 g
Przedstawię poniżej kilka innych okrętów portugalskich wypraw odkrywczych, które na żaglach posiadały krzyże, charakterystyczne dla dawnej floty portugalskiej. Ponieważ książę Henryk Żeglarz był gubernatorem Zakonu Chrystusa, wczesne portugalskie wyprawy morskie były sponsorowane przez ten Zakon, a uczestniczące statki niosły krzyż Chrystusa na żaglach. Symbol był tak często używany w ekspansji portugalskiej za ocean, że zaczął go symbolizować. Gdy rządy Zakonu przeszły w ręce samego króla za panowania Manuela I, krzyż Chrystusa zaczął być również uważany za odznakę królewską.
Pamiątkowy medal 525 lat śmierci D.Henrique (1985) – Henryka Żeglarza
Rok 1985
Materiał - Brąz
Waga - 224,95 g
Średnica - 79 mm
Numer: 110 z 1000 na rancie medalu
Autor: Raul de Sousa Machado.
Awers – Centralnie wizerunek D. Henrique, lekko obrócony w lewo. Po lewej stronie napis IN / FAN / TE D. / HEN / RIQUE. Podpis S. MACHADO
Rewers: Na prawym brzegu legenda, 1985 - PIĘĆSET DWADZIEŚCIA PIĘĆ LAT JEGO ŚMIERCI. Po prawej stronie znajduje się mapa Portugalii i wybrzeża Afryki, na tym ostatnim z napisami: 1434 / A / 1960. Po lewej statek płynie po lewej stronie, a pod spodem napis BOJADOR / RIO DO OURO / ARGUIM / C. VERDE / C. PURPLE / SERRALIOA. Obok egzergi w lewo płynie karawela.
POLIMEROWY banknot fantazyjny AZORY PORTUGALSKIE (Archipelag) o nominale 1.000 ESCUDOS rok emisji: 2017.
Jednym z takich żaglowców używanym głównie od lat 1420-tych, a powszechnie od 1435 był BARINEL, zapewne bardzo zbliżony do północnoeuropejskiego Salingera, może już dwupokładowy. Początkowo z rejowym grotżaglem i trójkątnym bezanem, już od lat 1430-tych coraz częściej z trzema masztami i klasycznym ożaglowaniem rejowym (nadal z łacińskim bezanem). Barinele często miały napęd żaglowo-wiosłowy (przy braku wiatru wykorzystywane były wiosła), jak barki, ale były od nich cięższe – pierwsze miały 60 do 90 ton, do połowy XV w. osiągając 180 ton. Charakteryzowały się w zasadzie tymi samymi zaletami i wadami co barki, ale wszystkimi „stonowanymi” – silniej się zanurzały, były bardziej masywne i mniej poręczne, za to zabierały więcej zapasów i ładunku. Uczestniczyły w wyprawie przeciwko Maurom, przewoziły konie i artylerię. Wypływały na misje odkrywcze aż do fazy karaweli.
GIL EANES (służył u Henryka Żeglarza) właśnie ma takim żaglowcu odkrył w 1434 r przylądek w Cabo Bajador Wybrzeże sahary zachodniej. Podróż Gila Eanesa jest jednak początkiem odkryć wzdłuż wybrzeża Afryki Zachodniej; w każdym razie jest to bardzo ważny krok w historii ekspansji Portugalii.
Medal: żaglowiec Barinel
Metal: brąz, Ø 80 mm
Podpisany przez: S. Machado
Numer: 663 z 700 na rancie medalu
Innym okrętem była słynna karawela. Aczkolwiek stała się wręcz symbolem portugalskiego „odkrywania” świata i zamorskiej ekspansji, i chociaż była powszechnie znana i stosowana już w XIII w., głównie jako maleńka, lekka, szybka i wysoce sprawna jednostka rybacka, policyjna, celna, handlowa, zaopatrzeniowa, to w portugalskich wyprawach odkrywczych zaczęła brać udział raczej dopiero około 1440. Wydaje się, że wynikało to po prostu z czasu, jaki był jej potrzebny, by trochę „wyrosła” z bezpokładowych, jednomasztowych łódek rybackich do statków zabierających do 50 czy 60 beczek. Najbardziej typowa karawela okresu wypraw to dwumasztowy (rzadziej trójmasztowy) okręt z niskim, ale długim tylnym kasztelem i brakiem jakiegokolwiek kasztelu dziobowego, żaglami łacińskimi na wszystkich masztach. Bardzo prędko wyparły wszystkie wcześniejsze typy, ponieważ okazały się niemal idealne do tych celów. Bardzo lekkie, mniej się zanurzające niż barinele, ale dość pojemne, niezwykle zwrotne, szybkie, a przede wszystkim mogące płynąć ostro do wiatru jak żadne inne (do czego przyczyniało się nie tylko skośne ożaglowanie - chociaż ono oczywiście przede wszystkim - ale i niskie burty), z łatwością wpływały i wypływały z nieznanych zatoczek, ujść rzek, znad pasów płycizn przybrzeżnych i dość swobodnie przebywały strefy niekorzystnych wiatrów. Póki odkrycia Portugalczyków ograniczały się do napadów na małe wioski murzyńskie i porywania po kilku-kilkunastu ludzi, ten typ żaglowca nie miał sobie równych. Karawele były zresztą na tyle lekkie, że w razie braku wiatru i one mogły poruszać się na wiosłach, chociaż dla nich to absolutnie drugorzędny sposób napędu.
Nina (inna nazwa to Santa Clara) była hiszpańskim żaglowcem – karawelą, która została zwodowana zapewne w latach 80. XV wieku. Długość jednostki wynosiła ok. 15 metrów przy szerokości ok. 4,5-5 metra. Wyporność statku Nina nie przekraczała zapewne 60 ton, a jej załoga była złożona z 24 osób. Była jednym z trzech statków, które wzięły udział w wyprawie Krzysztofa Kolumba z 1492 roku. Po rozbiciu się Santa Marii została okrętem flagowym wyprawy, by 12 października 1492 roku dopłynąć do wysp Bahama, co jest powszechnie uważane za odkrycie drogi morskiej do Ameryki przez Europejczyków. Co ważniejsze – 15 marca 1493 r. powróciła do Hiszpanii. Wzięła również udział w II wyprawie Kolumba i pomimo znalezienia się na trasie huraganu szczęśliwie wróciła do portu macierzystego w 1496 roku.
Medal: okręt karawela
Metal: brąz, Ø 80 mm
Podpisany przez: S. Machado
Numer: 457 z 700 na rancie medalu
Kolejnym okrętem odkrywczym była Karaka (lub Karraka) — typ trzymasztowego, rzadziej czteromasztowego statku żaglowego, rozwinięty w krajach śródziemnomorskich w XV wieku. Miała zaokrągloną rufę z wysoką nadbudówką (kasztelem) oraz drugą niższą nadbudówkę na dziobie. Karaki były pierwszymi statkami w Europie nadającymi się dobrze do oceanicznych podróży, z uwagi na wielkość i pojemność, pozwalającą na zabieranie zapasów na długie podróże. Używane były zwłaszcza przez hiszpańskich i portugalskich odkrywców w XV i XVI wieku. W Hiszpanii ten rodzaj statku nosił nazwę „nao”, a w Portugalii „nau” (pochodziło to od słowa oznaczającego „statek”). Nośność karaki na ogół dochodziła do ok. 800 t (choć największe miewały nawet 2000 t). W XIV wieku uzbrojenie karak składało się z balist, w XV wieku z 3-6 dział umieszczonych na nadbudowie rufowej, później liczba dział była większa i ustawiano je wzdłuż burt na pokładzie środkowym i międzypokładzie. Załoga karaki wojennej liczyła na ogół 100-200 ludzi (30% marynarzy, 70% żołnierzy).
Słynne karaki to „Santa María”, na której Krzysztof Kolumb odbył wyprawę do Ameryki w 1492 (z towarzyszeniem dwóch karawel), „São Gabriel” Vasco da Gamy, „Victoria” i „Trynidad” z wyprawy Magellana (pierwszy statek, który opłynął świat), „Mary Rose” króla Henryka VIII i „Peter von Danzig”.
Medal: okręt karaka
Metal: brąz, Ø 80 mm
Podpisany przez: S. Machado
Numer: 457 z 700 na rancie medalu
Plakieta z wizerunkiem Ferdynanda Magellana na awersie oraz „Trynidad” okręt flagowy wyprawy Ferdynanda Magellana
Rewers to opis wypawy podczas której Magellan odkrył cieśninę, która dawała przejście z Atlantyku na Pacyfik, co dowodzi, że opłynięcie Ziemi jest możliwe.
Doświadczony portugalski nawigator, który w służbie Kastylii wyruszył na zachód, by dotrzeć do Moluków. Wyruszyło pięć okrętów. 20 września 1519 roku okręty wypłynęły w trwającą trzy lata podróż. Po ponad dwóch latach, 8 listopada 1521 roku dwa okręty dotarły do Moluków- żaglowiec flagowy TRINIDAD i VICTORIA.
Wymiar plakiety 50x70 mm
O numerze na rancie 0087 – 1000
Sygnowana na rewersie F. Santos Suc
Piękny antyczny i rzadki brązowy medal z płaskorzeźbą portugalskiego żeglarza Fernão de Magalhães, przedstawiony na awersie.
Rewers – krótka historia rejsu wokółziemskiego, pierwsza udana próba opłynięcia całej Ziemi, co czyni Magellana jedną z pierwszych osób, które przekroczyły wszystkie południki globu.
Ten nawigator odkrył południowe przejście między Atlantykiem a Pacyfikiem, kierując się na Filipiny, gdzie został zabity.
Medal ten został wykonany przez wybitnego portugalskiego rzeźbiarza i medalistę Cabrala Antunesa, laureata krajowych i międzynarodowych nagród.
Średnica - 7 cm
Grubość od 3 do 7 mm.
Numer na rancie – 284
Wydany w latach 80-tych
Victoria (lub hiszp. Nao Victoria) – hiszpański żaglowiec z XVI wieku. Brał udział w wyprawie Ferdynanda Magellana dookoła świata w roku 1519 wraz z czterema innymi statkami: „Trinidad”, „San Antonio”, „Concepcion” i „Santiago”. Jako jedyny zdołał powrócić z wyprawy (w Cieśninie Magellana zrezygnował z dalszej podróży „San Antonio”), dzięki czemu zakończyła się ona sukcesem (opłynięcie kuli ziemskiej). Od 21 grudnia 1521 roku „Victoria” płynęła samotnie, gdyż pozostałe jednostki stracono lub miały bardzo poważne uszkodzenia. Podczas powrotu okręt przetrwał niemal cudem kilka sztormów, mając podarte żagle i przecieki wymagające ciągłego wypompowywania wody.




Henryk Żeglarz miał również wielu oddanych mu żeglarzy – odkrywców, nawigatorów, którzy w wielkim stopniu przyczynili się do odkrycia różnych zakątków świata. Między innymi: Diogo Silves czy Gil Eanes.
Medal - Diogo Silves
Materiał – brąz
Średnica - fi 80mm
Podpisany przez S. Machado
Waga - 246 g
Głeboki relief
Numer na rancie - 49/1000 oraz opis „GRAVARTE * LISBONA * PORTUGAL – A”
Awers przedstawia płaskorzeźbę Diogo de Silves, słynnego odkrywcę.
Rewers przedstawia scenę ukazującą moment, w którym wraz z dwoma statkami (caravele) z Age of Discovery odkrył Azory.
Według katalończyka Gabriela de Valsequa - który wspomniał imię Diogo de Silves na jednej ze swoich map z 1439 roku - to ten śródlądowy nawigator (prawdopodobnie urodzony w Silves około 1400 roku) odkrył wyspy (lub ich część) Azorów, należące do grup wschodnich i środkowych. Diogo de Silves był kapitanem w służbie portugalskiego księcia Henryka Żeglarza i doświadczonym człowiekiem na morzu. Wygląda na to, że odkryte przez niego wyspy (w 1427 czy 1432?) Znajdowano sporadycznie, podczas zbaczania z drogi powrotnej z wybrzeży Afryki. Tezę tę potwierdził Damião Peres (który dogłębnie przestudiował mapę katalońskiego kartografa) w swojej „Historii odkryć portugalskich”.
Medal - Gil Eanes
Materiał – brąz
Średnica - fi 80mm
Podpisany przez Sousa Machado
Waga - 225 g
Numer na rancie - 199/1000 oraz opis „J - GRAVARTE * LISBONA * PORTUGAL -”
Awers przedstawia płaskorzeźbę - odkrywcę Gila Eanesa. Popiersie nawigatora obróconego o 3/4 w lewo.
Rewers przedstawia statek, przedstawiający moment, w którym Gil Eanes wypłynął poza Przylądek Bojador w 1434 roku. W tle widać afrykańskie wybrzeże.
Poniżej, w trzech poziomych liniach, napis „EM 1434, GIL EANES, COM / UMA BARCA, DOBRA O / CABO BOJADOR”.
Gil Eanes (Eannes) był XV-wiecznym portugalskim nawigatorem i odkrywcą. Niewiele o nim wiadomo. Eanes był na usługach portugalskiego księcia Henryka Żeglarza. Płynąc z Lagos, Eanes odbył nieznaną liczbę rejsów wzdłuż wybrzeża Afryki. W swojej podróży w 1433 r. Popłynął wzdłuż wybrzeża Afryki i dotarł na Wyspy Kanaryjskie. Jako pierwszy wypłynął poza Przylądek Bojador w 1434 roku i wrócił. Odkrycie przejezdnej trasy wokół przylądka Bojador zapoczątkowało portugalską eksplorację Afryki. Przed podróżą Eanesa była to legenda o Zielonym Morzu Ciemności za Przylądkiem Bojador. Eanes odbył kolejną podróż z Afonso Gonalves Baldaia w 1435 roku.
Medal GIL EANES - XV-wieczny portugalski żeglarz i odkrywca
Rewers – krótka historia przekroczenia przylądka Bojader przez Gil Eanesa, który jako pierwszy w 1434 roku tego dokonał. A to zapoczątkowało Wiek Wielkich Odkryć.
Materiał – brąz
Średnica – 70 mm
Waga – 150,7 g
Numer na rancie – 284
Sygnowany, grawer – Cabral Antunes
Wydany w latach 80-tych
Innym nawigatorem w służbie Henryka Żeglarza był Tristão Vaz Teixeira.





Głębsze wniknięcie w dzieje odkryć doprowadzają nas do wniosku, że jakkolwiek motywy, którymi kierowali się sami badacze były bardzo różne, jak żądza bogactw, chęć sławy, bezinteresowne poświęcenie się dla dobra nauki i ludzkości, to jednak o ile chodzi o różne państwa i narody, bodźcem do organizowania przez nich wypraw odkrywczych była głównie chęć ekspansji gospodarczej, bardzo często kosztem śmierci wieli tubylców.
W 1444 r. wyprawa dowodzona przez Lançarote i Gil’a Eanes’a, na jednej z wysp w Zatoce Arguim zaatakowała wioskę berberyjskich rybaków, Azenegów. Ci ostatni, widząc przybyszów, wylegli z kobietami i dziećmi przed chaty. Portugalczycy krzycząc „Święty Jakub, Święty Jerzy, Portugalia [...] rzucili się na nich zabijając i biorąc do niewoli ile tylko się dało”.
Afrykanie uciekali w popłochu, część z nich utopiła się w morzu. „Bóg nasz Pan, który wynagradza wszystkie dobre uczynki zechciał aby za trudy w jego służbie, nasi ludzie zwyciężyli wrogów i zyskali wynagrodzenie za swoje wysiłki ikoszta, gdyż chwycono 65 Maurów, mężczyzn, kobiety i dzieci, nie licząc tych, których nasi zabili lub którzy zginęli”
Łowy na ludzi trwały w czasie tej wyprawy dłużej i okupione były następnymi ofiarami śmiertelnymi wśród Azenegów. Przy wyspie Tider Portugalczycy zaatakowali kilkanaście łodzi pełnych ludzi. „Przejęci litością, choć byli to niewierni, nie chcieli zabić wielu z nich. Ale oni, zdjęci trwogą. wyskakiwali z łodzi i ginęli w morzu. Czternastu wzięto w niewolę. Tak więc łączna liczba złapanych w ciągu dwóch dni wyniosła czterdziestu ośmiu, nie licząc tych, którzy zginęli”. Gil Eanes zachęcał swoją załogę do dalszych wysiłków. Złapano następnych brańców, ale potem napotkano opór około 300 „Maurów” i po walce zaprzestano łowów. Karawele odpłynęły do Przylądka Białego, gdzie chwytano znowu Azenegów. Wywiązała się walka i ujęto czternastu ludzi „nie licząc tych, których zabito”. Przewaga uzbrojenia i umiejętności militarnych były po stronie portugalskiej tak wielkie, że nikt z Europejczyków nie zginął. Tak oto rabunkowe rejsy i chwytanie niewolników powodowało wśród Afrykanów liczne straty w ludziach, zabitych lub ginących w ucieczce.
Flota wojenna Rycerzy Szpitalników Zakonu św. Jana, znana też po roku 1530 jako Flota Maltańska, była to pierwsza marynarka wojenna w historii zakonów rycerskich. Została ona utworzona w okresie Średniowiecza, w późnych latach XII wieku.
Flota osiągnęła swój rozkwit w latach 1680., podczas rządów Wielkiego Mistrza Gregorio Carafy. Została ona rozformowana po francuskiej inwazji na Maltę w 1798 roku, a jej okręty zostały przejęte przez marynarkę wojenną Francji.
Flota wojenna zakonu Maltańskiego, podczas swojego istnienia miała wiele różnych typów okrętów. W XVII wieku w jej skład wchodziły głównie galery, które miały różne rozmiary. W skład floty wchodziły też w różnym czasie galeony, karaki, fregaty lub szebeki.
1. Obraz starożytnej maltańskiej bryganty "Ta Salvo Serafino", 1531. Brigantine został nazwany dla upamiętnienia włoskiego malarza Salvo Serafino.
2. Obraz starożytnej maltańskiej żaglówki "Tartana" "La Madonna del Rosario", 1740. Statek został nazwany ku pamięci Matki Bożej Różańcowej.
3. Obraz starożytnej maltańskiej żaglówki "Xambekk" "San Paolo", 1743. Statek został nazwany dla upamiętnienia świętego Piotra.
4. Obraz starożytnej maltańskiej żaglówki "Xprunara" "Ta Pietro Saliba", 1798. Okręt został nazwany na pamiątkę włoskiego artysty Pietro de Saliba (1466-1530). Jego obrazy są datowane w latach 1497-1530.
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Piotr z Gdańska to francuska karawela zbudowana w La Rochelle. W 1462 przypłynął do Gdańska z dużym ładunkiem soli z La Rochelle, lecz uległ tam poważnemu uszkodzeniu na skutek uderzenia pioruna podczas burzy. Awaria okazała się kosztowna w naprawie i armator statku Peter de Nautis zaciągnął w tym celu pożyczkę w Gdańsku. Remont trwał kilka lat. Ponieważ armator wkrótce zmarł, nie uregulowawszy długu, statek został przejęty przez miasto Gdańsk i przemianowany na "Peter von Danczk" (Piotr z Gdańska). Był to wówczas największy statek na Bałtyku, większy od używanych kog, a nawet holków. Gdańsk wziął udział w wojnie po stronie Hanzy. Otrzymał na to pisemną zgodę króla. Odremontowano statek i wysłano go w morze pod nazwą Piotr z Gdańska.Zablokowano handel z Anglią, co stworzyło idealne warunki dla przemytników włoskich, którzy zmienili swój statek w okręt i wypłynęli na morze pod fałszywą flagą Burgundii, która była neutralna. - Chcieli handlować z Anglią. Zatrzymał ich Piotr z Gdańska. Przy okazji zdobyli tryptyk "Sąd Ostateczny", który ofiarowali gdańskiemu duchowieństwu.W 1475 roku statek popłynął do Francji po sól do La Rochelle. Sól była wtedy droga. Los chciał, że w pobliżu La Rochelle, tam gdzie został zbudowany, wpłynął na skały i utonął. Kapitan wrócił do Gdańska bez statku.
Na masztach statku „Piotr z Gdańska” powiewała flaga Gdańska W chwili obecnej flaga jest w formie prostokąta czerwonej barwy z umieszczoną na nim złotą koroną i pod nią dwoma równoramiennymi, srebrnymi krzyżami rozmieszczonymi w słup. Pierwsze nieformalne flagi są znane z rysunków przedstawiających gdańskie statki między innymi w omawianym statku. Rysunki te są jednak niewyraźne, stąd bliższe szczegóły nie są znane. Wiadomo, że flaga była czerwona z białym elementem przypominającym krzyż lub krzyże, który jednak jest na tyle niewyraźny, że nie można określić jego kształtu.
Flaga ma symbolikę przeniesioną z herbu miasta. Czerwone tło jest związane z nadaniem przez króla Kazimierza Jagiellończyka w 1457 roku prawa do używania czerwonego wosku przez władze Gdańska. Przy okazji do wcześniejszego herbu została dodana korona królewska. Z drugiej strony czerwień jest jedną z najpopularniejszych barw hanzeatyckich.Białe krzyże są również związane z Hanzą, ale także z chrześcijaństwem. Przesunięcie elementów (krzyża i korony) w stronę drzewca ma funkcję praktyczną. Na wietrze materiał, z którego wykonana jest flaga, przy drzewcu mniej się marszczy, przez co elementy są lepiej widoczne.
Poniżej zestaw okrętów, które tworzą historię jednostek pływajacych z krzyżami na flagach.
1. Fusta (fustas) - lekka galera turecka, ale używana również w innych państwach, np. na Malcie, przede wszystkim w okresie renesansu; w XVI wieku jej konstrukcja stała się przestarzała. Jej głównymi atutami były szybkość i zwrotność, jednak ze względu na sylwetkę fusty raczej nie brały udziału w bezpośredniej walce, przydatne jako okręty posiłkowe, trzymane w rezerwie, pozostawały za głównymi siłami uderzeniowymi.Typowa fusta liczyła ok. 21,5 m długości, napędzana była 20-30 wiosłami(po 10-15 na burtę), każde obsługiwane przez dwóch ludzi (najczęściej niewolników, jeńców lub więźniów); miała też jeden żagiel. Uzbrojona była przeważnie w pojedyncze działo 12-18 funtowe, umiejscowione na burcie, do tego mogła zmieścić na pokładzie 30-40 żołnierzy.
2. Karawela – w XV-XVII wieku oznaczała jednopokładowy, dwu lub trójmasztowy żaglowiec o wysokich nadbudówkach (tzw. kasztel) na dziobie i rufie. Karawela była zwykle uzbrojona w kilka ciężkich dział oraz mniejsze działka (na ogół 4-6 dział). Wyporność karaweli wynosiła najczęściej około 250 łasztów. Załoga liczyła około 50 ludzi. Ze względu na swą szybkość, stateczność oraz bezpieczeństwo karawele umożliwiały dłuższe podróże morskie, co uczyniło je przydatnymi do wypraw odkrywczych. Floty wojenne Hiszpanii i Portugalii używały karawel na ogół do celów rozpoznawczych.
3. Galeony przeznaczone były przede wszystkim do żeglugi oceanicznej, budowano też jednak mniejsze jednostki. Wczesne jednostki mogły pełnić funkcje zarówno handlowe, jak i – po uzbrojeniu – wojenne.
4. Karrack lub naukowiec był trzy- lub cztero- żaglowym oceanicznym żaglowcem i został opracowany w XIV i XV wieku w Europie. Carracks były po raz pierwszy wykorzystywane w handlu europejskim od Morza Śródziemnego do Bałtyku. W najbardziej zaawansowanych formach portugalski używany był do handlu z wybrzeżem Afryki, a wreszcie z Azją i Ameryką z XV w. do XVII wieku.
W sierpniu 1620 roku cała purytańska wspólnota separatystów wypłynęła na statkach „Speedwell" i „Mayflower" z Southampton obierając kurs na Nowy Świat. Jeszcze podczas żeglugi wzdłuż wybrzeży Anglii stan techniczny „Speedwella" okazał się tak zły, że wyprawa była zmuszona zawinąc do Porthsmouth w Kornwalii. Z uwagi na zbliżający się okres niesprzyjających wiatrów na Atlantyku nie było czasu na naprawę okrętu. Pielgrzymi podjęli decyzję o kontynuowaniu podróży wyłącznie na „Mayflower" i 16 września opuścili swój ostatni europejski przystanek.Żegluga była prowadzona w bardzo ciężkich warunkach: niewielki galeon musiał pomieścić 102 pasażerów, 30 członków załogi oraz dużą ilość zapasów, narzędzi i zwierząt hodowlanych. Wysokie fale naruszały konstrukcję okrętu i zwiększały liczbę przypadków choroby morskiej, a wdzierająca się pod pokład woda psuła żywność. Po ponad trzech tygodniach zmagań ze sztormami, 9 października, na horyzoncie dostrzeżono zarys przylądka Cod, 200 mil morskich na północ od ujścia Hudson, gdzie planowano założyć kolonię. Z uwagi na liczne mielizny oraz wyczerpanie załogi i pasażerów zdecydowano o przybiciu do położonych na północ od celu podróży brzegów Nowej Anglii.
11 listopada, przed zejściem na ląd, 41 mężczyzn podróżujących „Mayflower" podpisało akt zwany Mayflower Compact. W myśl umowy, osadnicy kolonii nazwanej Plymouth zgodnie z założeniami ich wyznania zrzekali się własności prywatnej i obiecywali dzielić się owocami swojej pracy z całą wspólnotą. Szlachetne w założeniach obietnice okazały się niemożliwe do spełnienia. Kolektywizm doprowadził do spadku wydajności pracy, co w połączeniu z szczególnie ostrą zimą doprowadziło do śmierci z głodu 46 osadników. Wprowadzenie własności prywatnej oraz obfite plony latem 1621 roku doprowadziły do ustabilizowania sytuacji w kolonii. Osadnicy, dysponując nadwyżką żywności, postanowili podzielić się nią z Indianami plemienia Wampaonagów, którzy pomogli osadzie przetrwać ciężką zimę. Na pamiątkę tego wydarzenia w USA i innych krajach kultury anglosaskiej w czwarty czwartek listopada obchodzi się Święto Dziękczynienia.
Brygantyna inaczej szkunerbryg – historyczna klasa okrętów żaglowych, używanych w służbie czynnej od XVI do XIX w. Początkowo brygantyna posiadała zarówno żagle, jak i wiosła. Ze względu na szybkość i zwrotność była ulubionym okrętem piratów śródziemnomorskich, a nazwę swą zawdzięczała włoskiemu słowu „brigantino” (zbójecki).
Okręt ten, niewiele mniejszy niż bryg, w XVII–XVIII w. używany był na Karaibach do ochrony portów i wybrzeży, niekiedy również jako okręt eskortowy statków handlowych. Po brygu był najbardziej popularnym okrętem korsarzy i piratów.
Brygantyna – to również typ ożaglowania, posiadający dwa maszty, niosący na przednim maszcie ożaglowanie rejowe, a na tylnym ożaglowanie skośne.
Można powiedzieć, że jest połączeniem brygu (ożaglowanie rejowe) ze szkunerem (ożaglowanie skośne). Jeśli z tyłu dołożymy jeszcze jeden maszt, to otrzymamy bark (2 rejowe + 1 skośne) lub barkentynę (1 rejowe + 2 skośne). Maszty brygantyny to, w zależności od tego, który z nich jest wyższy: fokmaszt i grotmaszt (niższy, wyższy), lub grotmaszt i bezanmaszt (wyższy, niższy).
Znaczek - pamiątka z okazji 400. rocznicy przybycia pierwszych osadników do Nowego Świata inaczej mówiąc określenie wprowadzone w okresie wielkich odkryć geograficznych dla nowo odkrytych lądów Ameryki Południowej, Ameryki Północnej, Ameryki Środkowej oraz Australii i Oceanii został wydany 13 lipca 1984 roku w Manteo w Północnej Karolinie.
25 marca 1584 r. Królowa Elżbieta I dała Walterowi Raleigh pozwolenie na założenie kolonii w Nowym Świecie. Raleigh utworzył ekspedycję, a wraz z Philipem Amadasem i Arthur Barlowem wypłynęli 27 kwietnia. 13 lipca tego samego roku wylądowali na wybrzeżu Karoliny Północnej i zajęli nową ziemię w imię Królowej.
Natomiast niepomyślne wyprawy kolonizacyjne nastąpiły w latach 1585 i 1587. Po raz pierwszy, Raleigh wyposażył wyprawę w 108 w żołnierzy, którzy wypłynęli z Plymouth w Anglii do wyspy Roanoke. Nękani brakiem żywności, niedobrymi warunkami mieszkania i indyjską wrogością, wrócili do Anglii. W 1587 r. Raleigh wysłał drugą grupę dziewięćdziesięciu jeden mężczyzn, siedemnaście kobiet i dziewięć dzieci do wyspy Roanoke, gdzie Virginia Dare, pierwsze dziecko angielskich rodziców w Nowym Świecie, urodziła się 18 sierpnia.
W XIII wieku, kiedy zrezygnowano z lądowych szlaków do Palestyny na rzecz drogi morskiej, zaczyna się mówić o „przejściu” następnie „podróże zagraniczne”. Po 1250 r. słowo krucjata pojawia się wreszcie na określenie wyprawy żołnierzy Chrystusa do Jerozolimy, oznaczonej znakiem krzyża (crucesignati). W tym znaczeniu słowo to jest zwykle używane na określenie pielgrzymki zbrojnej, która ma na celu uwolnienie Grobu Świętego w Jerozolimie. Rozpoczęta bullą papieską krucjata została poddana władzy Kościoła, w osobie legata papieskiego. Jego uczestnicy rozpoznają siebie poprzez pewne znaki zewnętrzne, takie jak noszenie krzyża, i korzystają z przywilejów duchowych i doczesnych, gwarantowanych przez Kościół.
Statek Krzyżowców XII – XIV wiek, spadkobierca drakkarów wikingów, rozwinięty głównie na Bałtyku przez sojusz Hanzy, a następnie stopniowo wprowadzany na Morzu Śródziemnym przy okazji pierwszych wypraw krzyżowych. Zapowiada przyszłe karaki i inne karawele.

Kontynuując poszukiwania w temacie krzyży na masztach statków i okrętów zdobyłem ciekawe monety.
Tumbatu jest wysepką tajemniczą, niedostępną dla białych, uchowaną przed cywilizacją, na której roi się od szamanów, czarodziejek, dziwów, smoków, bożków i magii (białej i czarnej); podobno Tumbatu zamieszkują najpiękniejsze kobiety świata. Wyspa Tumbatu u wybrzeży Zanzibaru to najrzadziej odwiedzana wyspa, gdzie ludzie żyją zgodnie z dawnymi tradycjami. Historia Zanzibaru została w znacznym stopniu ukształtowana przez jego geografię, dominujące wiatry regionu umieszczające go bezpośrednio na szlakach handlowych Oceanu Indyjskiego i udostępniające go zarówno kupcom, jak i kolonistom z Arabii, południowej Azji i kontynentu afrykańskiego. Pierwszymi imigrantami byli Afrykanie; następni byli Persowie, którzy zaczęli lądować na Zanzibarze w X wieku i którzy w krótkim okresie zostali wchłonięci przez miejscową ludność i zniknęli jako osobna grupa. Ich wpływ pozostał w stopniowej konsolidacji różnych wiosek i ludności wiejskiej w to, co zostało uznane za dwa ludy, Hadimu i Tumbatu. Tumbatu jest jedną z najlepiej strzeżonych tajemnic Zanzibaru, ponieważ zdecydowana większość ma zakaz stawiania stopy na wyspie. Aby wejść na wyspę, potrzebujesz specjalnego pozwolenia od starszych społeczności Tumbatu. Chociaż jest to wyspa, na której w XI wieku Shiraz zbudował pierwszy kamienny budynek w całym archipelagu Zanzibaru, nie znajdziesz samochodów ani skuterów, ponieważ istnieje tylko jedna droga do chodzenia po całej wyspie.
Czy to na lądzie, czy na morzach i oceanach jest dużo zła wśród ludzi. Nienawiść, egoizm, możliwość dorobienia się nieuczciwie w szybkim tempie czy chęć zaistnienia w rzeczywistości, dają motywację do bardzo negatywnej postawy. Nie sposób do powyższego tematu podróży morskich i wielkich odkryć pominąć piractwo morskie, gdzie w różnych okresach czasu różnie się nasilało. Odkąd tylko człowiekowi udało się okiełznać żywioł wody do tego przynajmniej stopnia, by móc drogą morską w miarę swobodnie przemieszczać się z jednego miejsca do drugiego, obok podróżników, kupców i poszukiwaczy przygód niemal natychmiast pojawili się także piraci, zagrażający bezpieczeństwu statków, załóg i ich cennych towarów.





























