Władysław II Jagiełło (1386-1434)

 

 

Urodzony pomiędzy 1348 a 1351 rokiem, syn wielkiego księcia litewskiego Olgierda i księżniczki twerskiej Julianny. W 1377 roku objął rzady wielkoksiążęce na Litwie. W 1385 roku zobowiązał się przyjąć chrześcijaństwo w wersju zachodniej, łacińskiej i przyłączyć ziemie litewskie do Polski. W rok potem poślubił Jadwigę i koronował się na króla. Unia obu krajów (wzmocniona potem w Horodle), stałą się podstawą podjęcia wielkiej rozprawy z zakonem krzyżackim i zadania mu decydujacej klęski pod Grunwaldem w 1410 roku. Za zapewnienie tronu jednemu z synów (z czwartego małżeństwa z Zofią Holszańską) w 1430 roku nadał szlachcie nowe przywileje. Zmarł w 1434 roku, pochowany na Wawelu.

 

 

 

 

Znaczek z Jadwigą i Jagiełłą wydany przez pocztę Litwy Środkowej, I tu trzeba trochę się zatrzymać i wybiec parę wieków do przodu, gdyż w 1920 roku Litwa Wschodnia (tereny obecnej Białorusi) i Litwa Zachodnia (tereny obecnej Republiki Litwy) Wileńszczyzna miała tworzyć pozostające w unii z Polską państwo litewskie, składające się z trzech kantonów narodowościowych, co bardzo obrazowo przedstawia herb na znaczku Litwy Środkowej z 1921. Na tarczy czterodzielnej w krzyż w polach 1 i 4 Orzeł. W polach 2 i 3 Pogoń. A na tarczy sercowej widnieje postać świętego Krzysztofa – herb Wilna. Ta wersja, z wyjątkiem herbu Wilna, nawiązazywała do herbu przedrozbiorowego państwa polsko-litewskiego.
Po agresji ZSRR na Polskę w 1939 roku Stalin przekazał, na mocy układu radziecko-litewskiego z 10 października 1939 roku, Wilno i część Wileńszczyzny Litwie. Od tego czasu do roku 1940 tereny te znajdowały się pod faktyczną okupacją litewską, bez wypowiedzenia wojny państwu polskiemu. Po aneksji Litwy przez ZSRR w 1940 r. Wilno zostało stolicą Litewskiej SRR, po rozpadzie Związku Radzieckiego niepodległej Litwy.

 

 

 

 

1386 - Chrzest i panowanie Władysława Jagiełły (do 1434), pierwszego władcy z dynastii Jagiellonów (do 1572). Misja chrystianizacyjna na Litwie pod przewodnictwem Władysława Jagiełły;

 

I w tymże roku wielki książę litewski Jagiełło, rezydujący w Wilnie, wyruszył w podróż do Polski, chcąc objąć w niej rządy. Po przekroczeniu granicy polsko-litewskiej przybył do Lublina, gdzie rycerstwo zgromadzone na zjeździe wybrało go na kandydata do korony. Zawiązana wówczas unia otworzyła przed księciem drogę do tronu polskiego. Wraz z licznym orszakiem podążył on do stołecznego Krakowa. Po chrzcie, na którym otrzymał imię Władysław, i ślubie z królową Jadwigą, uzyskał obiecaną koronę. Od słynnej wyprawy założyciela królewskiej linii dynastii Giedyminowiczów, rozpoczęła się niezwykła kariera traktu, łączącego stolice Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Odtąd trasę Kraków – Lublin – Wilno często przemierzały orszaki królewskie.

 

 

1387 - Wyprawa możnych małopolskich (z królową Jadwigą na czele) na Ruś Halicką. Ponowne włączenie jej do Królestwa Polskiego. Chrystianizacja Litwy;

 

 

 

 

Odzyskanie przez Polskę Rusi Czerwonej i ziemi chełmskiej wraz z lennami: Belskie i Podole Zachodnie.

 

1388 - Przywilej piotrkowski: potwierdzenie poprzednich przywilejów, zobowiązanie się króla do nienadawania ziem koronnych książętom;

1389 - Nieudana próba zamachu na Władysława Jagiełłę, zorganizowana przez Władysława Opolczyka. Urodził się Zbigniew Oleśnicki (zm. 1455), biskup, kardynał, przywódca możnowładców małopolskich;

 

 

Gniezno - Katedra. - Płyta nagrobna arcybiskupa prymasa Zbigniewa Oleśnickiego. Dzieło Wita Stwosza.

 

1391 - Ratusz w Toruniu (budowa do 1399);

1392 - Zajecie ziemi dobrzyńskiej przez Krzyżaków, propozycja rozbioru Polski złożona zakonowi przez Władysława Opolczyka;

 

 

Wcielenie Księstwa Świdnicko-Jaworskiego do Czech. Ziemia dobrzyńska zastawiona przez Władysława Opolczyka u Krzyżaków.

 

1396 - Wyprawa wojsk Jagiełły na ziemie Władysława Opolczyka, zakończona wydziedziczeniem księcia;

 

 

Mołdawia lennem Polski. Lenna Władysława Opolczyka inkorporowane do Polski.

 

1397 - Zorganizowanie tajnego Związku Jaszczurczego, przez rycerstwo ziemi chełmińskiej, przeciwko Krzyżakom;

1399 - Śmierć królowej Jadwigi. Klęska wojsk litewsko- polskich w bitwie z Mongołami nad rzeką Worsklą. Kazania gnieźnieńskie, Psałterz floriański (przełom XIV i XV w.);

 

Jan Paweł II Modlitwa u grobu Jadwigi.

 

 

 

1400 - Odnowienie Akademii Krakowskiej. Początki Biblioteki Jagiellońskiej;

 

 

1401 - W wyniku ugody z Władysławem Jagiełłą jego stryjeczny brat Witold uzyskuje samodzielną włądzę na Litwie. Wejście w życie weksli (wśród mieszczaństwa) Kościół Najświętszej Marii Panny w Ornecie (I poł. XV w.). Rzeźba Piękna Madonna z kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu;

1404 - Pokój litewsko-krzyżacki w Raciążu. Uzyskanie przez Zakon prawa do Żmudzi;

1406 - Wojna litewsko-moskiewska (do 1408);

1407 - Ulrich von Jungingen wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego. Najstarszy zachowany odpis Bogurodzicy;

1409 - Zarekwirowanie przez Krzyżaków polskich statków handlowych płynących na Litwę. Wielka wojna polsko-krzyżacka (do 1411);

1410 - Wezwanie zakonu krzyżackiego do zawarcia pokoju z Polską przez papieża Aleksandra V. Skonstruowanie przez mistrza Jarosława pierwszego na naszych ziemiach mostu pływającego. Zwycięska bitwa z Krzyżakami pod Grunwaldem. Oblężenie Malborka. Rzeźba Madonna z Krużlowej;

 

 

 

Karnet z okazji jubileuszu bitwy pod Grunwaldem składający się z sześciu kart.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wydanie jednej z emisji monety okolicznościowej o nominale 2 zł będącej aktualnym środkiem płatniczym w Polsce. Moneta w stanie menniczym została zamknięta w sztywnym blistrze, którego obie strony przedstawiają temat wydania tej monety oraz dane jej emisji.

 

 

 

 

Medal: GRUNWALD 1410 - WŁADYSŁAW JAGIEŁŁO
Emitent: Polskie Towarzystwo Numizmatyczne oddział w Warszawie
Projektant: B. Chmielewski.
Średnica: 40 mm.
Rok wybicia: 1986.
Medal: srebrzony, patynowany

 

 

 

 

Przy grobie Doroty modlił się król Władysław Jagiełło po zwycięstwie pod Grunwaldem (1410). Jan Długosz opisał w swojej kronice, że król został zaprowadzony do celi Doroty, "niewiasty pobożnej i świętobliwej, która wiodąc w tym miejscu życie ostre i pustelnicze, słynęła wielu cudami, lecz nie była jeszcze kanonizowana". Podobno rekluza przed śmiercią przepowiedziała klęskę Krzyżaków.